Jest pewien fascynujący sposób aby twój mózg zyskał miejsce na nowe, silniejsze połączenia neuronowe, abyś mógł uczyć się więcej i szybciej.
Jest takie stare powiedzenie w dziedzinie neurologii: neurony, które odpalają razem, łączą się ze sobą. Oznacza to, że im więcej obwodów uruchamiamy w mózgu, tym silniejsze się one stają. “Praktyka czyni mistrza” jak rzecze stare przysłowie. Im więcej ćwiczysz grę na pianinie, obcy język czy żonglerkę, tym silniejsze stają się obwody w mózgu odpowiedzialne za te umiejętności.
Przez wiele lat istniał nacis na uczenie się nowych rzeczy. Ale jak się okazuje, zdolność do uczenia sięjest czymś więcej niż budowaniem i wzmacnianiem połączeń neuronowych. Jeszcze ważniejsza jest nasza zdolność do rozbicia starych połączeń. Nazywa się to “synaptycznym strzyżeniem” (z ang. synaptic pruning).
Twój mózg jest jak ogród
Wyobraź sobie, że twój mózg jest jak ogród, z tą różnicą, iż zamiast rosnących kwiatów, owoców czy warzyw, rosną w nim połączenia synaptyczne pomiędzy neuronami. Są to połączenia, które przemierzają neuroprzekaźniki, takie jak dopamina, serotonina i inne.
Komórki glejowe odkryte po raz pierwszy i opisane przez Santiago Ramon y Cajalę, są ogrodnikami w tym ogrodzie – mózgu. Jedna oddziaływują one na przyspieszenie pewnych sygnałów pomiędzy neuronami. Inne komórki glejowe natomiast służą do usuwania odpadów, wyrywając chwasty, zabijając szkodniki czy grabią martwe liście. Ogrodnicy, którzy przycinają twój ogród nazywani są “komórkami mikrogleju”. Komórki te są odpowiedzialne za przycinanie połączeń synaptycznych. Powstaje tutaj pytanie: skąd wiedzą, które z nich przycinać, a które oszczędzić?
Naukowcy dopiero teraz zaczynają rozwiązywać tą zagadkę, ale to co wiedzą na pewno, to fakt, iż połączenia synaptyczne, które używane są rzadziej, zostają naznaczone przez białko C1Q (i kilka innych białek). Gdy komórki mikrogleju wykryją ten znacznik, wiążą się z tymi białkami i niszczą lub przycinają synapsy.
W ten sposób twój mózg gospodaruje przestrzenią fizyczną, niezbędną przy budowie nowych i silniejszych połączeń, dzięki czemu możemy się stale uczyć, niezależnie od wieku.
Dlaczego sen jest taki ważny
Czy kiedykolwiek czuliście, że wasz mózg jest przepełniony? Może przy rozpoczynaniu nowej pracy, czy będąc już zaangażowany głęboko w jakiś projekt. Nie sypiasz wystarczająco długo, niedosypiasz, chociaż nieustannie przyswajasz nowe informacje. W pewnym sensie właśnie twój mózg faktycznie jest pełen.
Kiedy przyswajasz nowe informacje, czy uczysz się nowych rzeczy, twój mózg tworzy połączenia, które nie są jednak efektywne od razu. Twój mózg potrzebuje niejako poprzycinań, zreorganizować te połączenia, zbudować sprawniejsze i bardziej efektywne ścieżki tych połączeń. Czyni to właśnie wtedy, gdy śpimy.
Twój mózg oczyszcza się gdy śpisz. Twoje szare komórki kurczą się nawet o 60%, aby utworzyć przestrzeń dla “glejowych ogrodników”, którzy pojawiają się aby zabrać odpady i przycinać synapsy.
Czy kiedykolwiek budziliście się po całonocnym, spokojnym śnie i byliście w stanie szybko i jasno myśleć? To dzięki przycinaniu połączeń w trakcie snu, w ciągu nocy, reorganizacji połączeń i uczynienia dużej ilości miejsca dla syntezy nowych połączeń i przepływu informacji, innymi słowy, podczas snu, mózg robi miejsce dla nowych informacji.
To z tego samego powodu drzemki są tak korzystne dla zdolności poznawczych. Dziesięcio- lub dwudziestominutowa drzemka daje szansę “mikroglejowym ogrodnikom” przyjść, posprzątać kilka nieużywanych połączeń i stworzyć przestrzeń dla wzrostu i powstania nowych.
Procesu myślowe w mózgu pozbawionym snu, wyglądają jak przedzieranie się przez dżunglę z maczetą. To mozolny i męczący marsz przez zarośnięte gęstwiny. Pozarastane ścieżki, na które nie może przedostać się światło. Myślenie z udziałem mózgu wypoczętego to jak wędrówka przez park, gdzie ścieżki są wytyczone i jasne i łączą się ze sobą w różnych miejscach, drzewa są na swoich miejscach, widzicie daleko do przodu.
Bądźcie świadomi czego jesteście świadomi
W rzeczywistości, faktycznie można mieć kontrolę nad tym, co twój mózg decyduje się usunąć podczas snu. Te połączenia, z których nie korzystacie zostaną poddane procesowi recyklingu podczas snu. Te, kórych używacie, będą tymi, które podczas snu zostaną przetworzone, usprawnione, “podlane” i odżywione. Czas więc zacząć być świadomym tego o czym się myśli.
Jeśli spędzasz zbyt wiele czasu na rozmyślaniu czy czytaniu o tym jak skończy się “Game of Thrones” czy kolejny odcinek “M, jak miłość” a niewiele na kontruktym czy kreatywnym myśleniu, zgadnij, które synapsy zostaną oznaczone do usunięcia ? 🙂
Analogicznie, jeśli jesteś z kimś w pracy w konflikcie i poświęcasz swój czas, aby rozmyślać o tym, jaki to on jest zły, jak mu dopiec, zamiast o projekcie, nad którym teraz pracujesz, powodujesz, że tworzą się synapsy odpowiedzialne za odwet i zemstę, lecz słabe z innowacyjności i kreatywności.
Aby wykorzystać z systemu “ogrodniczego” jakim niejako jest twój mózg, wystarczy myśleć i skupiać się na rzeczach, które są dla ciebie ważne. Twoi ogrodnicy wzmocnią te połączenia, a przytną te, o które dbają mniej.
Oto cały sposób jak pomóc twojemu mózgowemu ogrodowi wzrastać i kwitnąć.
Źródła: Wikipedia, fastcompany.com
Inne artykuły z tematyki procesów myślowych, mózgu i mechanizmów nim rządzących znajdziecie TUTAJ
Pamiętajcie o naszym NEWSLETTERZE, aby być zawsze na bieżąco !
